Diabet xəstəlik deyil, həyat tərzidir!
Əlaqə
Email: farhad@diabet.az
Alqoritm 19
- Подробности
- Просмотров: 5194
19. ŞƏKƏRLI DIABETDƏ CƏRRAHI MÜDAXILƏ.
Şəkərli diabetli xəstə cərrahi stasionara daxil olduqda lazımdır:
| 1. əməliyyatın vaxtını təyin etməli ; 2. anestezioloq, cərrah və endokrinoloq sıx əməkdaşlıq yaratmalı 3. qlikemik profili optimallaşdırmaq (mütləq kompensassiya heç də həmişə nisbi hipoqlikemiyanın inkişafı ilə əlaqədar özünü doğrultmur); 4. köməkçi müayinələri yerinə yetirmək (EKQ,döş qəfəsi orqanlarının rentgenoskopiyası, elektrolitlərə nəzarət). |
Təcili və təxirə salınmaz əməliyyatlar.
Əməliyyatdan qabaq hazırlıq
| • 1-ci tip ŞD-də insulinterapiyanın sxemində dəyişiklik etmək; • 2-ci tip ŞD-də əvvəl qəbul edilən şəkəri aşağı salan həbləri kəsmək və insulinterapiyaya kecmək. |
|
Əməlliyat vaxtı lazımdır:
|
|
|
Qlikemiya
|
Qlikemiya
|
|
5,5-11,1 mmol/l
|
>11,1 mmol/l
|
|
QKI* qarışığı (saatda 2-4 vahid qısa müddətli təsir edən insulin)
|
0,9% NaCl – 400,0ml + qısa müddətli təsir edən insulin 2-4 vahid saatda
|
|
Qlikemiyanı yaxşılasdırmaq
|
|
(mütləq kompensassiya heçdə həmişə nisbi hipoqlikemiyanın inkişafı ilə əlaqədar özünü doğrultmur)
| Əməliyyata 20-30 dəqiqə qalmış və 3-4 sutka əməliyyatdan sonra: 5%-li qlükoza 400ml + insulin (qısa müddətli) 1V/kq v/d damcı, 2-4 vahid/saat+KCl 10 mmol/l. Infuziya 1-ci şam yeməyindən 30-60 dəqiqə sonra qurtarır. 1-ci 10 saatda 25 – 75 ml hidrokartizon yeridilməlidir. |
| Əməliyyat dövründə qlikemiya 8,5-11,0 mmol/l olmalıdır. Qlikemiya və kaliyə nəzarət əməliyyat vaxtı saatda 1 dəfə və əməliyyatdan 5-8 saatdan sonra aparılmalıdır. əməliyyatdan sonraki 3-4 sutkada hər 3-4 saatdan bir təyin olunmalıdır. .Şəkərli diabetli xəstələrdə infeksiyaya yoluxma riski yüksək olduğu üçün antibiotiklərin əməliyyat vaxtı və sonra yeridilməsi lazımdır. |
QKI* qarişığı : qlükoza + kali +insulin. Bura daxildir: 10%li 500 ml qlükoza, KCL 10 mmol/l ,insulin isə qlikemiyanın səviyyəsindən asılıdır
Xəstələrin əməliyyatdan sonra aparılması
|
Əməliyyatdan 3-4 sutka sonra (və ya 1-ci şam yeməyindən sonra) kicik dozalarla insulinterapiya
|
|
|
Yaranın əməliyyatdan sonra yaxşı sağalması.
|
Yaranın əməliyyatdan sonra pis sağalması.
|
|
Insulinin dozası 0,7 v/kq
(qlikemiyaya nəzarət etməklə) |
Insulinin dozası 1 v/kq- sağalma prosesinin stabilləşməsinə qədər. (qlikemiyaya nəzarət etməklə)
|
| Əgər xəstə əməliyyata qədər şəkər aşağı salan həb preparatlarından istifadə edibsə, onda insulini kəsmək və endokrinoloqun nəzarəti altında həb preparatlarını təyin etmək lazımdır. |
Xəstənin koma və perekoma vəziyyətində cərrahi əməliyyat olunması.
| Əməliyyata yalnız həyati göstəriş olduqda və perekoma və ya komadan çıxarıldıqdan 4-6 saat sonra başlamaq lazımdır. Cərrahi əməliyyat və əməliyyatdan sonraki dövr təxirə salınmaz və təcili cərrahi əməliyyatlardakı kimidir. |
Planlı cərrahi əməliyyatlar
Kiçik cərrahi əməliyyatlar
|
Qlikemiyanın kompensassiyası ( HbAlc<9,0 % )
|
|
|
1-ci tip ŞD
|
2-ci tip ŞD
|
|
şam etmək olar --- Insulinin adi dozası
|
Sutkalıq təsir edən şəkəri aşağı salan həbləri əməliyyatdan 5-7 gün qabag kəsmək.
|
|
şam etmək olmaz ---- qısa müddətli təsir edən |
şəkəri aşağı salan qısa müddətli təsir edən preparatlar təyin etmək
|
|
əməliyyat günü QKI* qarışığı |
əməliyyatı səhər ac qarına kecirmək (qlikemiyanın hər 2 saatdan bir təyini)
|
|
əməliyyatdan sonraki dövr təxirə salınmaz və təcili cərrahi əməliyyatlardakı kimidir.
|
əməliyyatdan sonraki dövrdə şəkəri aşağı salan qısa müddətli preparatı 1-ci qida qəbulundan sonra təyin etmək
|
|
əgər əməliyyat zamanı qlükoza yeridilməsi mütləq lazımdırsa onda QKI qarışığı təyin etmək.
|
|
Böyük cərrahi əməliyyatlar(ŞD 1-ci ve 2-ci tip)
|
Qlikemiyanın kompenssassiyası ( HbAlc<9,0 % )
əməliyyata 2-3 gün qalmış xəstə qısa müddətli təsir edən insulinə keçir və qlikemiya hər 3 saatdan bir yoxlanılır
Cərrahı əməliyyat səhər ac qarına yerinə yetirilir. Sonra isə təxirə salınmaz və təcili cərrahi əməliyyatlar kimi davam etdirilir. |
Insulinterapiyanın metodları
|
Hipervalemiyanın inkişaf riski vardır
|
Hipervalemiyanın inkişaf riski yoxdur
|
 |
|
|
Mərkəzi venoz təzyiqə,qlikemiyaya, kaliyə nəzarət etməklə: 10%-li qlükoza məhlulu + QMTI 15-20 vahid , 2-4 v/saat + KCL 10 mmol v/d damcı.
|
A. Perfuzor (2 sistemli aparat) – qlikemiyaya, kaliyə nəzarət etməklə:
1). Qlükoza məhlulu 5%li 100,0 ml/saat 2). QMTI 2-4 v/saat
|
|
B. QKI qarışıq:
Qlükoza məhlulu 5%-li 500,0 ml+QMTI 10-15 v; 2-4 v/saat + KCL 10mmol v/d damcı 5 saat müddətində. |
Qeyd : QMTI – qısa müddətli təsir edən insulin.
