Ərzaqların xüsusiyyətləri.

Подробности

Просмотров: 4482

Ərzaqların xüsusiyyətləri.

Qeyd etmək lazımdır ki, insulindən asılı şəkərli diabet (IAŞD) və insulindən asılı olmayan şəkərli diabetdə (IAOŞD) dietaya yanaşma müxtəlifdir. Birinci halda (IAŞD) dietada qida kalorili olmalıdır; xəstə demək olar ki, hər şeyi yeyə bilər, lakin qəbul olan qidada çörək vahidləri həsablanmalıdır. Ikinci halda isə (IAOŞD) diabet çox vaxt artıq çəki ilə müşahidə olunduğu üçün qidanın kaloriliyi aşağı olmalı, xəstə özünü arıqlamağa orientasiya etməlidir və qida müxtəlifliyi burada məhdud olur. Lakin burada qəbul olunan qidada ÇV həsablanmir. Dietada bu muxtəliflik birinci və ikinci tip şəkərli diabetlərdə gozlənilən təhlukələrin muxtəlifliyi ilə əlaqədardır. IAŞD-lə əsasən uşaqlar və gənc adamlar xəstələnirlər və burada strateji məqsəd xəstəliyin ağırlaşmalarının qarşısını almaq, eyni zamanda inkişaf edən və gənc orqanizm lazım olan qidalarla təmin olunmalıdır. IAOŞD-lə isə əsasən yaşlı və ahıl adamlar xəstələnirlər. Burada isə məqsəd xəstənin arıqlaması və hazirki dövrdə xəstəyə yaxşı həyat keyfiyyəti tə’min etməkdir.

I. Ərzaqların xüsusiyyətləri.
2-ci tip şəkərli diabetdə dieta şəkərli diabetin kompensasiyasının əsas amilidir. Birinci tip şəkərli diabetdə isə dietanin kompensasiyada rolu çox da əhəmiyyətli deyildir. Dietanı düzgün təşkil etmək və ona əməl etmək üçün ərzaqların xüsusiyyətlərini bilmək lazımdır. Qeyd etmək lazımdır ki, diabetli xəstələrin ərzağa münasibəti özünə məxsusdur: onları ərzağın ən çox qanda şəkəri necə – sürətlə, tədricən və ya asta qaldırması maraqlandırır. Belə baxanda bu məsələ çox da mürəkkəb deyildir: ərzaqda şirinlik hiss olunur, şirniyyatın tərkibində şəkər vardır, deməli şirin ərzaqları yemək olmaz, şəkər əvəzedicilərdən istifadə etmək lazımdır. Lakin burada dondurmalara, şirin və turş almalara, diabetik konfetlərə aid olan özünə məxsusluqlar vardır. Bu haqda aşağıda məlumat verəcəyik.
Indi isə diabetik dietanın əsas məqsədlərini qeyd ədək:
Diabetiklər üçün qadağalar yox, müəyyən qaydalar mövcuddur. Onun üçün qidanın tərkibi və qidalanma rejimi vacibdir. O, karbohidratların gün ərzində bərabər olaraq bölünməsini təmin etməli və ya qəbul etdiyi qidada karbohidratları ÇV ilə hesablamalıdır. Bir daha qeyd etmək lazımdır ki, bu qaydaların böyük bir hissəsi şəkərli diabetin bütün tiplərində və insulinterapiyanın bütün sxemalarında məqbuldur. Qidalanmanın əsas komponentlərinə zülallar, yağlar, karbohidratlar, mineral maddələr və vitaminlər daxildir.
Qeyd etmək lazımdır ki, qanda şəkəri yalnız karbohidratlar qaldırır.