Diabet xəstəlik deyil, həyat tərzidir!
Əlaqə
Email: farhad@diabet.az
Alqoritm 11
- Подробности
- Просмотров: 16328
11. DIABETIK NEYROPATIYALAR.
|
Diabetik neyropatiya şəkərli diabetdə sinir sisteminin zədələnməsi nəticəsində yaranır.
|
Təsnifatı (diaqnozun ifadə olunması)
| • Mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi : - ensefalopatiya - mielopatiya • Periferik sinir sisteminin zədələnməsi: - diabetik polineyropatiya sensor forma (simmetrik, qeyri-simmetrik), hərəki forma (simmetrik, qeyri-simmetrik), sensor-hərəki forma (simmetrik, qeyri-simmetrik), - diabetik mononeyropatiya (kəllə və onurğa beyini sinirlərinin ötürücü yollarının izolə olunmuş zədələnməsi; - avtonom (vegetativ ) neyropatiya kardiovaskulyar forma, qastrointestinal forma, urogenital forma, simptomsuz hipoqlikemiya, başqaları |
Diabetik neyropatiyanın diaqnostikası
• Mərkəzi sinir sisteminin zədələnmələrinin diaqnozu nevropatoloq tərəfindən xüsusi müayinə metodları tətbiq etməklə təyin olunur.
• Periferik sinir sisteminin zədələnmələrinin diaqnozu aşağıdakı metodlarla təyin olunur.
|
Neyropatiyaların
formaları |
Klinik əlamətləri
|
Diaqnostika metodları
|
|
|
Mütləq
|
əlavə(imkan olduqda)
|
||
|
• Sensor
|
Hissiyat pozğunluqları
• Vibrassiya |
Kalibrə olunmuş kamerton
( pəncənin böyük barmağında şkalanın oktavasının göstəricisi 4/8 azdır)
|
Biotenziometr
|
|
•Temperatur
|
Isti / soyuq əşya ilə toxunma
|
||
|
•Ağrı
|
Iynənin küt ucu ilə batırma
|
||
|
•Taktil
|
Pəncənin plantar səthinə mo-
nofilamentlə toxunma. |
||
|
•Proprioseptiv
|
Sensitiv ataksiyanın təyin olunması (Romberq pozasında
dayanıqsızlıq) |
||
|
• Hərəki
|
əzələ zəifliyi,əzələ atrofiyası.
|
Vətər reflekslərinin( Axilles, diz) zəifləməsinin və ya olmamasının təyin olunması. |
Elektroneyromioqrafiya
|
|
• Aftonom
|
• Kardio-vaskulyar forma.
|
• Ortostatik hipotoniyanın təyin olunması (“uzanmış” vəziyyətdən “ayaqüstü” vəziyyətə keçərkən ATi330 mm.c.s. enməsi )
• ürək döyünmələrinin sayının tezləşməsinin nəfəs alma və nəfəs vermənin ləngiməsi zamanı olmaması. • Valsalva probası (ürək döyünməlerinin sayının gərginləşmə zamanı artmaması) |
• AT sutkalıq moni-
torinqi (AT-in gecə enməsinin olmaması) • EKQ-nin Xolter monitorinqi (sutka ərzində maksimal və minimal ürək döyünmələri arasında fərqin dəqiqədə<14 olması).
|
|
|
Qastroparez,öd yollarının diskineziyası, ishal və qəbizliyin növbələşməsi klinikası əsasında diaqnoz qoyulur
|
Qastroenteroloji mü-
ayinə
|
|
|
• Urogenital forma |
Sidik ifrazı hissinin itməsi, erektil
disfunksiyanın olması əsasında diaqnoz qoyulur - |
Uroloji müayınə
|
|
Diabetik neyropatiyanın inkişafının risk qrupları
|
• 1-ci tipli ŞD xəstələr- diabetin debütundan 1 il sonra |
Diabetik neyropatiyanın skrininqi
|
Risk qruplarında tədbirlər
|
Yerine yetirir
|
|
Mütləq müayinə metodları Neyropatiyanın klinik formalarının təyini |
Endokrinoloq-diabetoloq(nevroloq)
|
|
Spesifik müalicə metodunun seçilməsi
|
Nevroloq |
Diabetik neyropatiyanın müalicəsi
| Neyropatiyaların mərkəzi formasının müalicəsi : • Şəkərli diabetin kompensassiyası(HbAlc<7%) ; • Nevroloqun məsləhəti. |
|
Diabetik mononeyropatiyanın müalicəsi : |
| Diabetik polineyropatiyanın müalicəsi : • şəkərli diabetin kompensassiyası(HbAlc<7%) ; • Tioqamma 600mq 150ml 0,9%li NaCl məhlulunda v/d damci – 3 həftə, sonra tioqamma 600mq (tablet) səhər yeməkdən qabaq– 2 ay, ildə 2 dəfə kurs müalicə; • Milqamma 100mq 1 dr.sutkada 2 dəfə – 2 ay, ildə 2 dəfə kurs müalicə • Ağrı sindromunda milqamma 0,2ml hər gün və ya günaşırı 5-10 iynə; • Ağrı sindromunun və qıc olmanın simptomatik terapiyası(antidepressantlar, qıc olma əlehinə preparatlar) ; • Lazım olduqda fizioterapevtik müalicə: induktotermiya, maqnitoterapiya, massaj. |
| Diabetik avtonom neyropatiyanın müalicəsi : • şəkərli diabetin kompensassiyası(HbAlc<7%) ; • Mütəxəssisin məsləhəti (kardioloq,qastroenteroloq, uroloq və s.) |
|
Şəkərli diabetin ağırlaşmalarının profilaktikasının və uğurlu müalicəsinin əsas şərti – xəstəyə qlikemiyanın səviyyəsinə özünün nəzarət etməsinin öyrədilməsidir. |
