BUNLARI BİLİRSİNİZMİ?

Просмотров: 4322
images2*İndiki vaxtda, bütün dünyada 246 milyon diabetli var. Bu ədədin 2025-ci ilə qədər 380 milyona çatması gözlənilməkdədir.
*2007-ci ildə təyin olunan və diabetli adam sayı ən çox olan beş ölkə sırasıyla; Hindistan (40.9 milyon), Çin (39.8 milyon), Amerika Birləşmiş Dövlətləri(19. 2 milyon), Rusiya (9.6milyon) və Almaniya (7.4milyon)dır.
*2007-ci ildə təyin olunan və yetkin populasyonunda diabet sıxlığı ən yüksək olan beş ölkə sırasıyla Nauru (%30.7), Birləşmiş Ərəb Əmrlikləri (%19.5), Səudiyyə ərəbistanı (%16.7), Bahreyn (%15.2) və Kuveit (14.4)dır.
*2025dən əvvəl, diabet sıxlığında ən çox artım, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə reallaşacaq.
*Hər il reallaşan diabet xəstəliyi səbəbiylə, 3.8 milyon həyat itkisi söz mövzusudur. Hər on saniyədə bir, bir adam diabete bağlı bir səbəbdən ötəri həyatını itirməkdədir.
*Diabet qlobal ölümlərin dördüncü əhəmiyyətli səbəbidir. *Bütün diabetli kəslərin %50i sağlamlıq vəziyyətlərinin fərqində deyildirlər. Bəzi ölkələrdə, bu nisbət %80lərə çata bilməkdədir.
*Diabet, inkişaf etmiş ölkələrdə, yetkin qrupunda, görmə itkisni və görmə azalmasının ən əhəmiyyətli səbəblərindən biridir.
*Diabet, qəzaya bağlı olmayan və reallaşdırılmış amputasyon hadisələrinin ən sıx rast gəlinən səbəblərindən biridir və bu səbəblə hər il bir milyondan çox amputasyon reallaşdırılmaqdadır. Diabetli kəslər, ümumi populasyona müqayisədə 15- 40 dəfə daha çox alt ekstremite amputasyonuna məruz qalırlar. Dünyanın hər hansı bir yerində, diabet nəticəsində, hər 30 saniyede bir qıç itirilməkdədir.
*Diabetli kəslər, diabetli olmayanlardan 2- 4 dəfə daha çox kardiyovaskülyar xəstəlik inkişaf etmə riskinə sahibdirlər. Kardiyovaskulyar xəstəlik, sənayeləşmiş ölkələrdə, bir nömrəli ölüm səbəbidir. Kardiyovaskulyar xəstəlikdən ötəri ölüm riski, diabetli kəslərdə, diabetli olmayanlardan üç dəfə daha çoxdur.
*Diabetin korluq, böyrək çatmazlığı və ürək xəstəliyi kimi ağırlaşmaları, ölkələrin Sağlamlığı Qoruma Proqramları üzərində çox böyük bir maliyyə yükü meydana gətirməkdədir. Diabet xərcləmələrinin bir xalqın sağlamlıq büdcəsinin 5- 10%-i təşkil etdiyi təxmin edilməkdədir.
*Diabetin ağırlaşmalarından qorunmaq ya da onları erkən aşkar etmək üçün sərmayə qoymaq, diabet və ağırlaşmalarının iqtisadi maliyyə yükünü mənalı bir şəkildə azalda bilər.
*Qan şəkəri səviyyəsinin yaxşı idarəsinin bütün diabet tiplərində ağırlaşmaların inkişaf etdirmə riskini azalda bildiyinə və onların irəliləmə sürətlərini yavaşlada bildiyinə dair razı salıcı qəti dəlillər mövcuddur. Yüksəlmiş qan təzyiqi və qan yağlayarının idarəsi də eyni dərəcədə əhəmiyyətlidir. Cəmiyyətin bütün seqmentlərində, bu parametrlərin daha yaxşı idarəsi, həyat keyfiyyətinin buna bağlı olaraq yüksəlməsinə yol aça biləcək.
Bütün dünya ölkələrinin təxminən %25i, öz milli sağlamlıq planlarında diabet ağırlaşmalarından qorunmağa istiqamətli hər hansı xüsusi bir hazırlıq etməmişlər.
*2002də Beynəlxalq Diabet Federasiyası (IDF), IDF üzvü ölkələrlə, insilin, test stripleri və digər vəsaitlərə bağlı keçici bir əməkdaşlıq edərək, insilinə kəsilməz çata bilmə mövzusunda bir araşdırma başlatdı. Qatılan 74 ölkədən 30u, Tip 1 diabetli kəslərə davamlı insilin dəstəyi təmin edə bilmədiklərini qəbul etdilər. Vəziyyət, heç bir ölkənin insilinə %100 çata bilmədiyi Afrika ölkələrində xüsusilə çox ciddi idi. 1997-ci ildə edilən bənzər bir tədqiq, insilin, test stripleri və iynəyə kəsilməz təminat, şəhər seqmentdə, kənd seqmentdən daha yaxşı idi